nieznany ojciec a alimenty

Ustalenie ojcostwa a alimenty

Kwestia ustalenia ojcostwa dotyczy najczęściej dzieci urodzonych poza związkami małżeńskimi. Problem ten nabiera znaczenia w momencie, gdy matka dziecka potrzebuje wsparcia finansowego i zamierza skorzystać w imieniu dziecka z uprawnienia do żądania pieniężnych świadczeń alimentacyjnych.

Polskie prawo przewiduje dwa sposoby na ustalenie ojcostwa – po pierwsze uznanie ojcostwa przez ojca dziecka oraz sądowy tryb ustalenia ojcostwa. W przypadku, kiedy biologiczny ojciec dziecka nie wyraża zgody na uznanie swojego ojcostwa przed kierownikiem stanu cywilnego, skorzystanie z drogi sądowego ustalenia ojcostwa staje się nieodzowne a proces ten często jest długotrwały i skomplikowany.

Ustalenie ojcostwa

Jak wygląda sądowe postępowanie o ustalenie ojcostwa?

Z pozwem o ustalenie ojcostwa może wystąpić nie tylko matka dziecka czy samo dziecko, ale również domniemany ojciec dziecka bądź prokurator (w ściśle określonych przypadkach). Najczęściej jednak zdarza się, że z przedmiotowym żądaniem występuje matka dziecka. Z uwagi na specyficzny przedmiot sprawy, osoba dochodząca ustalenia ojcostwa jest ustawowo zwolniona z kosztów sądowych tj. nie uiszcza żadnych opłat dodatkowych. Jeżeli jednak przegra proces, może zostać obciążona kosztami poniesionymi przez pozwanego, np. kosztami zastępstwa procesowego.

Mężczyzna, który w wyniku takiego postępowania zostanie uznany za ojca dziecka będzie zobowiązany do szeregu świadczeń, w tym będzie musiał ponosić koszty utrzymania dziecka, zostanie również wpisany do aktu stanu cywilnego jako ojciec dziecka. Z uwagi na powyższe konsekwencje, sąd orzekając o ustaleniu ojcostwa nie może się oprzeć tylko na uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności faktycznych, lecz winien zweryfikować wszystkie okoliczności sprawy opierając się na innych dowodach – np. przesłuchując świadków czy przeprowadzając dowód z badań DNA.  Ten ostatni środek dowodowy sąd może przeprowadzić w sytuacji, gdy np. pozwany zaprzecza, że jest ojcem dziecka a ustalenie, czy obcował on płciowo z matką dziecka w okresie koncepcyjnym nie może być wykazane za pomocą innych dowodów, np. zeznań świadków.

Domniemania ojcostwa

Należy również mieć świadomość, że przepisy dotyczące ustalenia ojcostwa – tj. art. 62-86 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (KRiO), przewidują pewne domniemania prawne. Pierwsze nich związane jest ojcostwem dziecka z małżeństwa. Otóż art. 62 KRiO przewiduje, że jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa.

A zatem, jeśli biologicznym ojcem dziecka zrodzonego w związku małżeńskim nie jest mąż matki, to aby ustalić ojcostwo innego mężczyzny, należy w pierwszej kolejności wystąpić na drogę sądową z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa. Z uwagi na złożoność takiego postępowania, kwestia zaprzeczenia ojcostwa będzie tematem o kolejnego wpisu na naszym blogu.

Kolejne domniemanie dotyczy ojcostwa pozamałżeńskiego i zostało uregulowane w art. 86 KRiO., który stanowi, że domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka, albo ten, kto był dawcą komórki rozrodczej w przypadku dziecka urodzonego w wyniku dawstwa partnerskiego w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji. Natomiast okoliczność, że matka w tym okresie obcowała także z innym mężczyzną, może być podstawą do obalenia domniemania tylko wtedy, gdy z okoliczności wynika, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne.

 

Inne roszczenia w postępowaniu o ustalenie ojcostwa

W trakcie postępowania o ustalenie ojcostwa możliwe jest również dochodzenie innych żądań. Takim dodatkowym roszczeniem może być oczywiście żądanie zasądzenia alimentów, ale także:

  • nadanie dziecku nazwiska ojca dziecka (bądź też dwuczłonowego – składającego się z nazwiska matki dziecka),
  • ustalenie zakresu władzy rodzicielskiej,
  • żądanie poniesienia kosztów związanych z ciążą i porodem,
  • żądanie poniesienia kosztu trzymiesięcznego utrzymania matki dziecka w okresie porodu

Sąd może rozpoznać w/w żądania, jeśli ustali, że pozwany jest biologicznym ojcem dziecka.

Jeżeli pozwany, domniemany ojciec dziecka, nie stawi się na rozprawie, możliwe jest wydanie tzw. wyroku zaocznego – zarówno w zakresie ustalenia ojcostwa jak i oddalenia powództwa.

Sprawy związane z rodzicielstwem obarczone są zazwyczaj dużym ładunkiem emocjonalnym i stronom takiego postępowania trudno odnaleźć się w gąszczu przepisów tak, aby obronić swojego stanowiska. Dlatego w przypadku postępowania sądowego w sprawie o ustalenie ojcostwa ważnym jest profesjonalizm i doświadczenie dobrego adwokata.

Zapraszam do skorzystania z usług adwokata rodzinnego naszej Kancelarii Adwokackiej we Wrocławiu.

Adwokat Wrocław