Windykacja międzynarodowa - metody dochodzenia należności

Windykacja międzynarodowa to proces dochodzenia należności od dłużników zagranicznych. Jest bardziej skomplikowana niż windykacja krajowa ze względu na różnice w przepisach prawnych, językach oraz odległość geograficzną.

W windykacji należności możemy wspomóc się kilkoma narzędziami prawnymi, takimi jak:

Europejski Nakaz Zapłaty (ENZ) – uproszczona procedura egzekwowania należności w UE.
Konwencja Nowojorska – egzekwowanie wyroków arbitrażowych na arenie międzynarodowej.
Rozporządzenie Bruksela I bis – reguluje uznawanie i wykonywanie orzeczeń sądowych w UE.

Chcesz odzyskać dług od zagranicznego kontrahenta? Potrzebujesz pomocy w wyborze odpowiedniej metody?

Europejski Nakaz Zapłaty (ENZ)

Europejski Nakaz Zapłaty (ENZ) to uproszczona procedura sądowa, która umożliwia dochodzenie bezspornych wierzytelności pieniężnych na terenie Unii Europejskiej. Jest to szybkie i efektywne narzędzie dla wierzycieli chcących odzyskać należności od dłużników w innym kraju UE.

Najważniejsze cechy ENZ

✅ Dotyczy spraw transgranicznych – wierzyciel i dłużnik muszą mieć siedziby w różnych krajach UE (z wyjątkiem Danii, która nie stosuje ENZ).
✅ Obowiązuje w sprawach cywilnych i handlowych – np. niezapłacone faktury, umowy handlowe.
✅ Szybka i prosta procedura – minimalne formalności, brak konieczności stawiania się w sądzie.
✅ Brak potrzeby postępowania egzekucyjnego w innym kraju – po uzyskaniu nakazu można go bezpośrednio egzekwować.
✅ Możliwość sprzeciwu – dłużnik ma 30 dni na wniesienie sprzeciwu, co powoduje przekazanie sprawy do postępowania zwykłego.

Jak uzyskać Europejski Nakaz Zapłaty?

Złożenie wniosku – wierzyciel składa formularz A do sądu właściwego zgodnie z ustawą lub umową.
Rozpatrzenie sprawy – sąd sprawdza wniosek i wydaje Europejski Nakaz zapłaty.
Dostarczenie nakazu dłużnikowi – musi być doręczony zgodnie z przepisami krajowymi.
Możliwość wniesienia sprzeciwu – dłużnik ma 30 dni na zaskarżenie nakazu.
Egzekucja komornicza zagranicą – jeśli dłużnik nie wniesie sprzeciwu, ENZ staje się wykonalny i można wszcząć egzekucję komorniczą w kraju dłużnika.

Kiedy warto skorzystać z ENZ?

Gdy dłużnik znajduje się w innym kraju UE.
Gdy dług jest bezsporny (np. niezapłacona faktura).
Gdy zależy nam na szybkim i tanim rozwiązaniu sprawy.
Gdy chcemy uniknąć długotrwałego postępowania sądowego.

Podstawa prawna Europejskiego Nakazu Zapłaty: Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 ustanawiające procedurę Europejskiego Nakazu Zapłaty.

Czy masz konkretne pytania dotyczące Europejskiego Nakazu Zapłaty (ENZ)?

Konwencja Nowojorska (Konwencja o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych, 1958)

Konwencja Nowojorska to kluczowy akt prawny regulujący uznawanie i wykonywanie zagranicznych orzeczeń arbitrażowych. Jest to jedno z najważniejszych narzędzi w międzynarodowym arbitrażu handlowym, umożliwiające przedsiębiorcom skuteczne egzekwowanie wyroków arbitrażowych w innych krajach.

Najważniejsze informacje

Konwencja Nowojorska została podpisana w 1958 roku w Nowym Jorku
Obowiązuje w ponad 170 krajach, co czyni ją jednym z najbardziej powszechnie stosowanych instrumentów prawa międzynarodowego
Dotyczy arbitrażu handlowego – obejmuje umowy i spory między przedsiębiorstwami z różnych państw
Zapewnia automatyczne uznawanie wyroków arbitrażowych w krajach sygnatariuszach, chyba że istnieją określone podstawy do odmowy

Jak działa Konwencja Nowojorska?

Strony zawierają umowę arbitrażową, wskazując arbitraż jako sposób rozwiązywania sporów (np. w kontrakcie międzynarodowym).
Arbitraż wydaje wyrok, który jest wiążący dla stron.
Strona wygrywająca wnosi o wykonanie wyroku w kraju, gdzie znajduje się majątek dłużnika.
Sąd w danym państwie uznaje wyrok i może zarządzić jego egzekucję, o ile nie zachodzą przesłanki odmowy.

Podstawy do odmowy uznania wyroku arbitrażowego

Sąd może odmówić uznania orzeczenia, jeśli:

Strony nie były prawidłowo poinformowane o postępowaniu arbitrażowym
Wyrok został wydany poza zakresem umowy arbitrażowej
Procedura arbitrażowa była sprzeczna z zasadami państwa, w którym ma nastąpić egzekucja (np. naruszała porządek publiczny)

Dlaczego Konwencja Nowojorska jest ważna?

Zapewnia globalną egzekwowalność wyroków arbitrażowych
Chroni interesy przedsiębiorców w sporach międzynarodowych
Jest szybsza i bardziej efektywna niż tradycyjne postępowania sądowe
Minimalizuje ryzyko niewypłacalności zagranicznych kontrahentów

Podstawa prawna: Konwencja o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych, Nowy Jork, 1958

Masz pytania dotyczące jej zastosowania w konkretnej sprawie?

Rozporządzenie Bruksela I bis (nr 1215/2012) – jurysdykcja i uznawanie orzeczeń sądowych w UE

Rozporządzenie Bruksela I bis to kluczowy akt prawny regulujący jurysdykcję sądów oraz uznawanie i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych w Unii Europejskiej. Usprawnia dochodzenie roszczeń transgranicznych i eliminuje konieczność przeprowadzania długotrwałych procedur sądowych przy egzekwowaniu wyroków w innych państwach UE.

Najważniejsze zasady Rozporządzenia Bruksela I bis

✅ Obowiązuje we wszystkich krajach UE (oprócz Danii, która stosuje własne zasady).
✅ Reguluje jurysdykcję sądów w sprawach cywilnych i handlowych, np. w sporach dotyczących umów, deliktów, roszczeń odszkodowawczych.
✅ Umożliwia automatyczne uznawanie i wykonywanie wyroków sądowych w całej UE – bez potrzeby przeprowadzania dodatkowych postępowań.
✅ Likwiduje exequatur – wcześniejszą konieczność uzyskania zgody sądu na egzekwowanie wyroku w innym państwie UE.
✅ Zawiera przepisy o klauzulach jurysdykcyjnych – strony umowy mogą określić, który sąd będzie właściwy w razie sporu.

Gdzie można pozwać kontrahenta?

Zasada ogólna – pozew składa się w kraju, w którym pozwany ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.
Wyjątki:

Spory umowne – można pozywać w kraju wykonania zobowiązania (np. dostawy towaru).
Delikty (czyny niedozwolone) – można dochodzić roszczeń w miejscu, gdzie wystąpiła szkoda.
Spory konsumenckie – konsument może pozwać firmę w swoim kraju.
Ubezpieczenia i prawo pracy – specjalne przepisy chroniące słabszą stronę stosunku prawnego.

Jakie orzeczenia można egzekwować w UE?

Wyroki sądowe w sprawach cywilnych i handlowych
Nakazy zapłaty (np. Europejski Nakaz Zapłaty – ENZ)
Ugody sądowe
Orzeczenia zabezpieczające (np. zamrożenie środków dłużnika)

Korzyści Rozporządzenia Bruksela I bis

Przyspiesza dochodzenie roszczeń międzynarodowych
Zapewnia jednolite zasady w całej UE
Chroni przedsiębiorców i konsumentów przed nieuczciwymi praktykami
Ułatwia egzekwowanie należności od dłużników w innych krajach

Podstawa prawna: Rozporządzenie (UE) nr 1215/2012 z 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych.